Door Ria Tuenter
Mag je een kwetsbare volwassene met dementie een pop geven of neem je daarmee zijn of haar laatste stukje waardigheid af? En hoe confronterend is het voor familie en vrienden om de persoon in kwestie als een kind met een pop te zien spelen? Dit zijn vragen die ik mezelf stel als ik, surfend over het wereldwijde web, op zoek ga naar een oplossing voor onrust bij dementie. Ik lees dat een antroposofische JOYK-pop rust kan bieden.
Ik bestel model ‘Mandy’ al vind ik dat ook best een gok. Zou ze het niet raar vinden om een pop te krijgen van haar dochter? Het is immers nog maar een paar jaar geleden, dat ik met mijn moeder in het Grand Café van het verpleeghuis zit en ze me, vrij luidruchtig, wijst op een medebewoonster. “Dat mens is niet goed wijs”, lacht ze, “die loopt de hele dag rond met een pop!”
Ik begrijp best dat de aanblik van een volwassen vrouw met een pop confronterend kan zijn, maar mijn moeder was zeker niet eng of gek.
Liefde op het eerste gezicht
De gok blijkt echter al snel een schot in de roos; het is liefde op het eerste gezicht. Mijn moeder, altijd al verzot op baby’s, lijkt vanaf dat moment een rustpunt te vinden in een wereld die voor haar haar steeds verwarrender wordt. Popje geeft troost en rust in tijden van angst en verdriet. En belangrijker, mijn moeder heeft weer iemand om voor te zorgen en te koesteren.
Hoewel de meeste mensen enthousiast en lief reageren als ze mijn moeder met haar Popje zien, zijn er ook mensen die haar meewarig aankijken. Ze zien haar als iemand die ‘niet goed wijs’ is. Ze hebben alleen oog voor hun eigen gêne en schaamte en kunnen zich niet verplaatsten in het gevoel van iemand met dementie. Ik begrijp best dat de aanblik van een volwassen vrouw met een pop confronterend kan zijn, maar mijn moeder was zeker niet eng of gek.
Begrip kweken
Dit gegeven werd mijn belangrijkste motivatie om in 2016 en in 2018 twee boeken in eigen beheer uit te geven, over mijn moeder en haar Popje: ‘Mam raakt kwijt’ en ‘Kusje voor Popje’. Naast herkenning geven en troost bieden aan mantelzorgers, wilde ik vooral meer begrip kweken voor mensen met dementie. Ze zijn namelijk niet gek, ze leven alleen in en andere belevingswereld dan de onze. En als je meegaat in die wereld, kun je samen nog veel mooie momenten beleven; niet alleen verdrietige, maar ook vrolijke. Uit ervaring weet ik hoe fijn het kan zijn om mee te bewegen met de ogenschijnlijk vreemde gedachtekronkels, de onverwachte wendingen en confronterende vragen.
Een gesprek voeren kan soms lastig zijn. Waar moet je het over hebben? Over hoe leuk ‘B&B vol liefde’ was of hoe vreselijk de oorlogssituatie in het Midden-Oosten is? In het geval van mijn moeder is dit geen optie. Alles wat ze ziet en hoort, is ze een paar minuten later alweer vergeten. Maar ik vertel haar toch dat haar kleinzoon zijn rijbewijs heeft gehaald en dat we een fijne vakantie hebben gehad. Niet dat ze dat onthoudt, maar op het moment dat we erover praten, geniet ze er wel van.
Vergeet ze niet
Ik kan me voorstellen dat het soms best moeilijk en confronterend is om op bezoek te gaan bij mensen met dementie. Ze reageren namelijk heel anders dan voordat ze ziek werden. Maar hoe moeilijk het soms ook is om contact te maken, blijf ze bezoeken en laat ze niet in de steek. Als je niet weet wat je moet zeggen, houd dan gewoon hun hand vast, blader samen door een oud fotoboek, of ga een stukje wandelen. Een bezoek is steevast welkom en waardevol. Zorg dat mensen met dementie niet vergeten worden.
Dat doen zij wel.
W: www.mamraaktkwijt.nl
F: mam raakt kwijt
E: riatuenter@gmail.com
Lees ook: Eerlijk bij de bakker over pleister
