“Ik ben een raspessimist en heb eigenlijk geen vertrouwen in de mens. Zolang je leeft doe je je best om te overleven. Als je mensen echt leert kennen zijn ze soms nog erger dan je al wist. Ik ben een cynicus en gebruik humor als stijlmiddel,” zegt Irene van der Aart stellig, ze vervolgt: “Het is een bewuste keuze. Als je mij echt als mezelf aan het woord laat, wil je niet naar mij luisteren. Dan word je depressief. Humor is een overlevingsstrategie. Het is het sprankje hoop dat ik heb en de gedachte dat mensen heel misschien leuk worden. Ik houd de mensen een spiegel voor. Ik heb niet de illusie dat als ik het mooi en grappig breng, mensen door mij het licht gaan zien. Poetin verandert heus niet in een vredesstichter door een column van mij. Echt activisme zie ik niet zitten, dat zorgt alleen maar voor rellen. Ik gebruik humor als wapen. Een idealist ben ik niet, maar ik zie het als mijn morele plicht om te zorgen dat voor de jonge mensen die nu leven de wereld een beetje leefbaar is en blijft. We moeten wat maken van het leven. Daarom maak ik mij zorgen om het klimaat en probeer ik van alles minder te doen, zoals vlees eten. Niet omdat ik denk dat het nog goed komt, maar als iedereen nou consumindert is het niet zo ingewikkeld allemaal. Doe een stapje terug. Dat je in ieder geval je best hebt gedaan. Om dat te vinden en doen heb ik geen God nodig. Als mens ben je zelf verantwoordelijk voor dat wat je doet. Zelfkennis en kennis van andere mensen is belangrijk. Als je dat echt hebt, doe je geen slechte dingen. In de Bijbel, Thora en Koran staat de volgende boodschap in net iets andere woorden beschreven ‘wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet’. Dit is eigenlijk het belangrijkste wat kinderen op school moeten leren.”
Laten we het over de inhoud hebben
“Ik schrik van wat ik in de krant lees en op het nieuws zie. Als de mensen in de Achterhoek horen dat er veel vanuit het westen naar de Achterhoek verhuizen worden ze boos omdat die arrogante mensen ‘onze’ huizen kopen. Ze hebben het dan gelijk over ‘wij’ en ‘zij’. We leven in één land en de mensen moeten elkaar al niet. Dat is gevaarlijk. En als ik er dan een humoristische column over schrijf, krijg ik allemaal boze reacties. Dan denk ik: ‘Laten we het over de inhoud hebben, de woningnood. Laten we dat probleem oplossen en het niet op de man spelen. Laten we eerst naar onszelf kijken, voordat we naar een ander gaan wijzen’ De polarisatie die er nu is, is gevaarlijk. Mensen zijn niet bereid om allerlei soorten kennis die ze verrijkt tot zich te nemen. Ze doen doodenge dingen zoals schelden en bedreigen en weten niet wat ze een ander daarmee aandoen. We moeten proberen empathisch te zijn en empathisch te doen. Ik moet vaak aan mensen denken en dat ze het moeilijk hebben. We zeggen bijvoorbeeld over de vluchtelingen dat ‘ze’ ‘ons’ werk afpakken en dat ‘ze’ gelukzoekers zijn. Niemand laat graag huis en haard achter. We zijn allemaal mens en wonen allemaal op de dezelfde wereld.”
Het destructieve zit in de mens
“Shakespeare schreef ‘All the world’s a stage, and all the men and women merely players’. Zo zie ik het ook. Je leeft en je gaat dood. Voor de rest doe je maar wat. We hebben allemaal een instinct om te leven en een drang om gelukkig te zijn. Maar als je naar de geschiedenis kijkt, zie je dat alles zich herhaalt. We kunnen het grote plaatje maar niet zien en maken steeds dezelfde fouten. Er is altijd oorlog geweest. Toen ik op de middelbare school de eerste beelden van de twee wereldoorlogen zag en van de docent hoorde ‘Maar nu is het vrede’. Mijn vader zegt: ‘Mensen zullen altijd elkaar de hersens in slaan. Dat komt door hun testosteron’. Dat ben ik met hem eens. Het destructieve zit in de mens, al zie ik ook dat er grote constructieve krachten aanwezig die de mens op een goede manier vooruithelpen. De mens heeft een groot onvermogen. Het is moeilijk voor hem om langdurig vriendelijk te doen. Er ontstaan toch altijd wrijvingen. Ik ben geen fan van de mensheid, maar ik houd van individuen.”
Ik leef alsof de duivel mij op de hielen zit
Brood en spelen
“Als persoon ben ik op individueel niveau veeleisend en kritisch: ik vlieg minder, rijd altijd 100 waar je 130 mag, eet minder vlees. Als je de wereld wil redden moet je zelf ook wat doen. Kijk ik naar de wereld dan voel ik mij verantwoordelijk voor mijn eigen leven en dat van anderen. De wereld is een complex geheel met een historie van vele oorlogen. Van mijn eigen leven maak ik het beste: ik leef alsof de duivel mij op de hielen zit. Ik wil van elke dag wat maken. Dat is de aard van het beestje. Optreden is mijn bodem. Dat geeft me levensenergie. Op het podium ben ik een leukere versie van mezelf. Eigenlijk heb ik helemaal geen gevoel voor humor, maar doordat ik mijn gedachten in een column of lied giet wordt alle ellende behapbaar, soms zelfs mooi en bij mij als vanzelf altijd grappig. ‘Aanmodderen’ is best een zwaarmoedig programma. Het publiek denkt vaak dat het grappig bedoeld is, maar dat is niet zo. Door mijn boodschap in humor te verpakken hoop ik dat hij beter overkomt. Humor is mijn wapen, communicatiestrategie, overlevingsmechanisme en afleiding. Het leven is ook brood en spelen. Ik doe veel optimistische en leuke dingen en lach me vaak kapot, maar als ik naar het grotere geheel kijk ben ik heel pessimistisch.”
Lees ook mijn blog over Irene’s boek ‘Uitgemolken’
Portretfoto: Ingrid Sweers
Eén reactie