“Vanuit mijn ervaringen bij het Graafschap College weet ik dat ambtenaren de regels voor het onderwijs in het mbo maken en daarmee gelijk bepalen wat goed is voor de leerlingen, terwijl zij er volgens mij nog nooit een hebben gezien, gesproken of meegemaakt. Toen ik daar zelf leidinggevende was, maakte ik ook soms keuzes voor mijn docenten terwijl ik de praktijk niet kende. Zo gaf ik bijvoorbeeld een handvaardigheidsdocent dezelfde voorbereidingstijd als iemand die een theoretische les moest voorbereiden, terwijl dat helemaal niet reëel was. Gelukkig had ik een goede verhouding met mijn collega’s, waardoor zij mij durfden te corrigeren. Ik luisterde naar hen. Ik geloof namelijk in dienend leiderschap. Daar schreef de monnik Benedictus al ver voor de middeleeuwen over en het is dus niets nieuws. Het heeft te maken met goed luisteren en je verdiepen in de praktijk. Vanuit je rol als leidinggevende dien je ervoor te zorgen dat de mensen op de werkvloer hun werk zo goed mogelijk kunnen doen. Je moet vertrouwen op de deskundigheid van de mensen in de praktijk. Als leidinggevende of ambtenaar ben je niet meer of minder. Je hebt een andere rol. Degene die bijvoorbeeld het lasapparaat vasthoudt, is de deskundige. Je hoort hem in zijn werk te ondersteunen. Vaak zijn managers uit op een ego boost. Dat gold voor mij net zo goed. Ik wilde mijzelf en anderen iets bewijzen. Ik vond het stoer dat het mij lukte om leidinggevende en moeder te zijn en ook nog eens mensen blij te maken. Later ben ik daarvan teruggekomen. Nu ik dat aan mezelf heb bewezen, kan ik dat ego veel meer loslaten.“
Ik koos ervoor naast mijn leerlingen te gaan staan en naar hun werkelijkheid te luisteren.
Get of your high horse!
“Beleidsmakers, wethouders, managers en gemeenteraadsleden: get of your high horse! Kijk niet als een sociaal ridder te paard naar het voetvolk beneden. Kom van dat paard af en weet wat er speelt. Probeer je serieus in de ander te verplaatsen. Dat betekent dat je je soms ook kwetsbaar moet opstellen en je ego opzij moet zetten. Dat is best eng. Je krijgt dan namelijk ook te horen wat je niet goed doet. Dat is mij in mijn werk ook overkomen. Ik koos ervoor om naast mijn leerlingen te staan en naar hun werkelijkheid te luisteren. Dat betekende soms ook vloektirades aanhoren. In elke positie die ik heb gehad en waarin ik iets mocht bepalen heb ik altijd geluisterd naar de mensen die het werk gaan uitvoeren of de klant/leerling waar we met elkaar voor werken. Als ik fouten maak, probeer ik zaken bij te stellen. Ook als mijn ego dan gekwetst wordt. Als je met gemeenschapsgeld te maken hebt, moet je verstandig te werk gaan. De politiek heeft geld wat van ons allemaal is. In het publieke domein heb je verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het geld aan en voor inwoners goed besteed wordt.”
Gemeenschappelijk doel
“Het allerliefste zie ik dat leidinggevenden, gemeenteraadsleden en wethouders goed gaan luisteren naar het veld en de ambtenaren die daar thuis in zijn. Ik ben niet de enige die dit vind en ik zie ook al veel oud-collega’s, leidinggevenden en gemeenten zo werken. Ze zijn volgens mij nog in de minderheid, maar niet alleen.
Een moment van grote teleurstelling (en helderheid) is het moment dat ik me realiseerde dat 80% van de besluiten over geld of regels niet worden gemaakt op basis van inhoudelijke argumenten. Gedachten als “O ja, dat komt mij goed uit” of “Die persoon gun ik het idee” of “Die persoon gun ik mijn geld wel of niet” of “We hebben geld over, wat doen we ermee” wegen vaak zwaarder dan de inhoud. Bij geld toekennen weegt geregeld het ego van de toekenner zwaarder dan de deskundigheid van iemand op een bepaald vlak. Nu ik dit weet probeer ik daarop in te spelen. Als er een inhoudelijk goed plan ligt, doe ik mijn best om de betrokkenen het gezamenlijke belang te laten zien en voelen.
Als we met meer vertrouwen en minder ego-gestuurd met elkaar om de tafel gaan zitten kunnen er barstjes gedicht worden. Soms moeten barstjes juist groter worden om te breken. Want niks is voor altijd en niet alles hoeft te blijven zoals het is. Soms kan in zo’n gesprek de grootste tegenstander van een idee een voorstander worden. Het gemeenschappelijk doel is hem dan duidelijk geworden. Als de situatie zich voordoet, spreek ik mensen in hun (hoge) positie aan op hun ego-gedrag. Maar je kunt de ander nooit veranderen, dus mijn motto is: verander de wereld, begin bij jezelf.”
Overal Kansen is het bedrijf van Joske
Portretfoto: Anja Onstenk
