“Een gamechanger voor mij was toen Juul mij op 4 oktober 1992 meenam naar de opening van de legendarische expositie ‘Coming From The Subway – New York Graffiti Art’ in het Groninger Museum,” vertelt Remko Koopman, “Daar ontmoette ik al mijn Newyorkse graffitihelden in levenden lijve. Ze waren speciaal naar Nederland gehaald en kregen zelfs de opdracht om lokale Groningse stadsbussen van pieces te voorzien. Het was een heel speciale dag waar ik tot inzicht kwam dat je met rauw straatwerk de muren van een gerenommeerd museum kon halen. Dat wilde ik ook! Mede hierdoor ben ik in 1993 gaan studeren aan de kunstacademie zonder te stoppen met het maken van graffiti.
It’s not te size, it’s the magic in it!
In maart 2008 overlijdt JAIYS aan zijn Spierdystrofie, dat was voor mij een klap. In 2018 ben ik gestart met het schrijven en vormgeven van een boekpublicatie met de titel ‘A message from The Chairman’, om zo zijn werk postuum te eren. Wegens omstandigheden heb ik het boek toen niet af kunnen maken. De graffiti- en Street Art cultuur is op dat moment al heel groot aan het worden in de (kunst)wereld. Als hij nu geleefd had, had hij zeker een podium gekregen. In 2022 zijn andere vrienden van Juul in Leiden gestart met ‘The Chairman Project’. Ook zij wilden zijn kunst nieuw leven inblazen. Al het werk van The Chairman is al die tijd bewaard gebleven en werd ondergebracht in een stichting. Nu wordt het door die jongens van de zolders gehaald voor exposities en cultuurhistorische archivering. Ik wist niet dat hij zoveel gemaakt had! Degenen die bij het project betrokken zijn hebben mij gestimuleerd het boek over zijn werk en belevingswereld snel af te maken. Nu is het er, na veel bloed, zweet en tranen, dan eindelijk. Een klein pareltje, al zeg ik het zelf.”
De Leidse School
“Na 1993 wordt het contact tussen Juul en mij minder, omdat ik naar de Kunstacademie in Den Haag ga, trouw en verhuis. De ontwikkeling van JAIYS naar The Chairman heb ik niet persoonlijk meegemaakt. Ik zat op dat moment niet zozeer in de Leidse, maar meer in de landelijke graffitiscene. Julius had een progressieve spierziekte die zich steeds meer manifesteerde. Toen hij , eind jaren ’90, niet meer kon lopen en zich in een scootmobiel moest verplaatsen, zocht hij naar nieuwe manieren om actief met graffiti bezig te zijn. Hij ging toen in de weer met stickers met een ‘tag’ erop en posters met rauwe collages die hij ‘s nachts op bijvoorbeeld elektriciteitshuisjes plakte.
Toen ik in 2008 met het kunstboek ‘De Leidse School’ bezig was, heb ik hem benaderd om een keer met hem op nachtelijk avontuur te gaan voor een foto-reportage. Het boek gaat namelijk over de ontwikkeling en geschiedenis van de Leidse Graffitiscene en ik wilde hem de eer geven die hem toekwam. Zover is het nooit gekomen. Hij overleed onverwacht net voordat het boek naar de drukker ging. Toen heb ik ‘De Leidse School’ aan hem opgedragen.
Texel
In 2012 scheid ik van mijn vrouw, ga ik terug naar Leiden en krijg ik ook een atelier in Haagweg 4, het kunstcentrum van Leiden. Daar kom ik in contact met Juuls oude vrienden zoals o.a. Gijs Donker en begint zijn kunst bij mij en zijn andere oude maten weer tot leven te komen. Zo erg dat er in april 2024 een feest komt ter nagedachtenis aan hem. Daar zal ik mijn boek presenteren en is zijn werk te bewonderen en te koop. Een gedeelte van de opbrengst zal gaan naar het Prinses Beatrix Spierfonds. Ik kom speciaal van Texel weer naar de Randstad. Op Texel vind ik tegenwoordig de rust en ruimte die ik nodig heb om nieuwe manieren van kunst creëren te ontdekken.”
Pioniers
“Ik vind geschiedschrijving en cultureel erfgoed erg belangrijk. De graffitiscene in de jaren 80 heeft de deuren opengezet voor de hype die Street Art vandaag de dag is. Het spannende is er nu wel een beetje af. Wij waren paria’s, punkers en werden vaak uitgekotst. De politie zat ons op de hielen. Veel pioniers kunnen niet de vruchten van het harde werk plukken, maar verdienen eigenlijk wel de credits. Wij hebben de weg vrij gemaakt voor de kunstenaars van nu. Er is een groot verschil tussen Graffiti en Street Art. Graffiti (a.k.a. Style Writing) komt uit New York Style Writing en de Punkcultuur en gaat over het zo origineel mogelijk vervormen van letters en namen.
Street Art
Street Art komt voort uit deze rauwe straatcultuur en gaat eigenlijk niet over letters maar om concepten en aantrekkelijke beelden. Street Art is vaak wél maatschappelijk geaccepteerd omdat het toegankelijker is voor een leek (het grote publiek). Juuls werk behoort tot de moeilijkere categorie, de Post Graffiti Art. Dat is kunst die gemaakt is door de van oorsprong illegale ‘writers’, de ‘outlaws’ die ’s nachts op pad gingen met hun rebelse mentaliteit om kunstwerken te fabriceren gebaseerd op letters. Een bezigheid die schuurt en op die manier ook een statement maakt, het was en is een soort ‘tegencultuur’.
Magic
“Met ‘A message from The Chairman’ wil ik de kracht van creativiteit laten zien. Het opzoeken van grenzen is niet altijd verkeerd en kan deuren openzetten naar nieuwe ontdekkingen. Je hoeft niet altijd binnen de lijntjes te kleuren. Kunst was voor Juul een vorm van ‘escapisme’, het gaf hem een doel in zijn leven dat door zijn ziekte niet altijd even makkelijk was. Zijn werk laat ons op een andere manier naar de wereld om ons heen kijken.
We leven in een tijd met veel spanning en conflicten. De vrijheid staat onder druk. In de Hip Hop- en graffitiscene hadden we vroeger meer aandacht voor elkaar. Mensen die normaal niet naar elkaar omkeken waren door hun ‘kunst’ nauw verbonden. Je leerde veel over het leven door naar elkaars verhalen te luisteren. Je ‘skills’ telden en niet wie je was, hoe je eruit zag of waar je vandaan kwam. De maatschappij beseft niet half hoe belangrijk (graffiti)kunst voor de samenleving is als bindmiddel. Ik vind daarom dat kunstenaars erkenning bij leven verdienen en dat hun werk dan op waarde geschat moet worden. Ook financieel.
Het is te gek voor woorden dat grote talenten nu onzinnige banen hebben die nauwelijks verdienen en dat pas als ze dood zijn hun werk op waarde geschat wordt. The Chairman is een Post Graffiti-artist die bij leven erkend had moeten worden. Zoals hij zelf ooit schreef naast één van mijn favoriete pieces van hem: ”It’s not te size, it’s the magic in it!”
Portretfoto Remko Koopman: Peter Tromp
Bekijk het YouTube-filmpje met de Tribute van The Chairman
Lees ook: In zak en as
Eén reactie